Dinsdag 1 januari 2008 – Dogen: 'A quiet place...'

Op de foto zie je Kodo Sawaki (1880 – 1965). Wie is het meisje rechts? Nou? Wie zoekt er nou wie?

In 1243 gaf Dogen een instructie aan zijn gemeenschap over zazen. Zazen is samengesteld uit za = zitten en zen = meditatie. Zit-meditatie dus. De instructie is heel precies, alle omstandigheden worden aangewezen en benoemd. Alleen zegt de Dogen niet of je het lang of kort moet doen. Je mag dus kiezen of je het af en toe doet of de hele dag door. Je kunt natuurlijk ook niet de hele dag door zitten om te mediteren. Maar je kunt wel de hele dag mediteren, je bezinnen op 'zen', op dat wat goed is. Bij alles wat je doet kun je zazen doen. Of andersom: terwijl je zazen doet, kun je verder ook alles doen. Eerst zazen doen dus, al het andere kan daarbij. Reserveer 50% van je aandacht voor zazen – ook al loop je rond – en gebruik de rest voor je dagelijkse dingen.

Je kunt niet leven zonder zazen en je kunt geen zazen doen zonder een 'rustige plek'. Die twee dingen horen bij elkaar, brengen elkaar tevoorschijn: zazen en 'a quiet place'. Ze bepalen elkaar wederkerig. De plaats waar je zazen doet, waar je dus leeft, moet niet donker zijn, beschut tegen lastige dingen, niet te warm en niet te koud. Je moet ook kleren aan hebben die lekker makkelijk zitten. Het gaat erom dat je in zazen het besef realiseert dat er geen dingen zijn om na te streven. Zorg alleen dat je leeft in een rustige plaats. Als je je maar bezighoudt met zazen, zegt Dogen, ‘alsof je jezelf redt uit een brandend vuur’. En daar gaat het om.

Als je zazen doet, ontstaat er een rustige plek. En als je echt rustig wordt, dan kom je in zazen terecht. Niks geen 'hoge' gedachten, of 'spiritualiteit', maar alleen maar 'zijn'. Maar dan ook echt! met lijf en leden.

De aanwijzing van Eihei Dogen gaat linea recta terug op een overgeleverde uitspraak van de Boeddha. ‘Het derde ontwaken is genieten van sereniteit. Dat betekent: weg zijn van de massa en alleen zijn in een stille plaats. Dit wordt genoemd ‘genieten van de sereniteit in afzondering’. De Boeddha zei: ‘Monniken, als je wilt voelen wat de vreugde is van het serene niet-doen, dan doe je er goed aan om weg te blijven van de massa en alleen te zijn in een stille plaats. Door je relaties en de anderen achter te laten en door te leven in een stille plaats kun je de voorwaarden voor je lijden wegdoen.’

Nu met een ruk naar de 20e eeuw: lees deze teksten van Kodo Sawaki. En lees vooral hoofdstuk 14: De weg zoekt jou...

Geen gevoel? Eén en al hartstocht om je vast te houden!